Zachowek po rodzicach – komu przysługuje?
Zachowek po rodzicach jest formą ochrony praw najbliższych członków rodziny spadkodawcy, którzy mogą zostać pominięci w testamencie. Zgodnie z art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego, do grona osób uprawnionych do zachowku należą:
zstępni spadkodawcy (dzieci, wnuki, prawnuki),
małżonek spadkodawcy,
rodzice spadkodawcy (jeżeli brak zstępnych).
Zachowek należy się osobom, które byłyby powołane do dziedziczenia z mocy ustawy, ale zostały pominięte w testamencie.
Kiedy nie należy się zachowek po rodzicach?
Nie każda osoba z kręgu ustawowych spadkobierców ma prawo do zachowku. Istnieją określone sytuacje, w których zachowek po rodzicach nie przysługuje:
1. Wydziedziczenie w testamencie
Zgodnie z art. 1008 Kodeksu cywilnego, spadkodawca może wydziedziczyć spadkobiercę, jeśli ten:
dopuścił się względem spadkodawcy rażącej niewdzięczności,
uporczywie naruszał obowiązki rodzinne względem spadkodawcy,
prowadził naganny tryb życia sprzeczny z wolą spadkodawcy.
2. Uznanie za niegodnego dziedziczenia
Zgodnie z art. 928 Kodeksu cywilnego, sąd może uznać spadkobiercę za niegodnego dziedziczenia, jeśli:
dopuścił się umyślnego przestępstwa przeciwko spadkodawcy,
podstępem lub groźbą wpłynął na treść testamentu,
zniszczył, ukrył lub sfałszował testament.
3. Zrzeczenie się dziedziczenia lub odrzucenie spadku
Osoby, które:
zawarły ze spadkodawcą umowę o zrzeczenie się dziedziczenia (art. 1048 KC),
odrzuciły spadek po jego otwarciu (art. 1015 KC),
tracą prawo do zachowku.
4. Upływ terminu przedawnienia
Roszczenie o zachowek przedawnia się z upływem 5 lat od dnia ogłoszenia testamentu (art. 1007 § 1 KC). Po tym czasie nie ma możliwości skutecznego dochodzenia roszczenia.
Jak obliczyć wysokość zachowku?
Wysokość zachowku wynosi:
1/2 wartości udziału spadkowego, który przypadłby spadkobiercy przy dziedziczeniu ustawowym,
2/3 wartości udziału – jeśli uprawniony jest małoletni lub trwale niezdolny do pracy.
Do obliczenia zachowku bierze się pod uwagę:
wartość spadku,
darowizny dokonane przez spadkodawcę za życia,
koszty pogrzebu i długi spadkowe.
Podsumowanie
Zachowek po rodzicach nie przysługuje osobom wydziedziczonym, uznanym za niegodnych dziedziczenia, tym, którzy zrzekli się dziedziczenia lub odrzucili spadek, a także po upływie 5-letniego terminu przedawnienia. Jeśli masz wątpliwości, czy zachowek Ci się należy, skonsultuj się z adwokatem.
Adwokat Katarzyna Wysokińska z Lublina oferuje kompleksową pomoc prawną w sprawach spadkowych. Skontaktuj się, aby uzyskać profesjonalne wsparcie.